Ik had eerlijk gezegd niet gedacht dat ik op mijn 69e nog eens mijn debuut zou maken als auteur van een echt boek. Nu heb ik ongeveer mijn hele werkzame leven een belangrijk deel van mijn tijd besteed aan allerlei schrijverij: eindeloos veel artikelen voor personeelsbladen, persberichten, nieuwsbrieven, websiteberichten, brieven en mails enzovoorts.
Ongeveer een jaar geleden vroeg bestuurslid Patrick Vink van Frisius MC me of ik er wat voor voelde om een boek te schrijven over de geschiedenis van de van oorsprong zes ziekenhuizen die sinds 1 januari 2025 samen Frisius MC vormen. Ik hoefde niet lang over mijn ‘ja’ na te denken.
De samenloop van omstandigheden was dat de oudste rechtstreekse voorloper van Frisius MC, het Stadsziekenhuis in Leeuwarden, tweehonderd jaar eerder het licht zag. Een soort jubileumboek dus. Alle medewerkers krijgen het in december 2025 als een extraatje bij hun kerstpakket.
Nu had ik altijd al belangstelling gehad voor de bedrijfsgeschiedenis van (toen nog) MCL, en ik had daar al eerder een filmpje over gemaakt en verschillende praatjes over gehouden, dus ik zat al wat in de materie. En het was trouwens niet de eerste keer dat ik een bedrijfsgeschiedenis heb geschreven: bij het 75-jarig bestaan van Woningbouwvereniging De Dageraad, lang, lang geleden mijn werkgever, was ik ook al eens de archieven en de jaarverslagen ingedoken.
Het is gewoon erg leuk werk – stapels archieven doorworstelen op zoek naar een goed verhaal. Uitgangspunt bij het boek was – voor mij althans – dat het ook lekker leesbaar moest zijn én vooral met heel veel afbeeldingen.
Er zijn heel veel ziekenhuizen die hun geschiedenis hebben beschreven. Frisius MC is een samenstelling van niet minder dan zes ziekenhuizen: drie in Leeuwarden, twee in Harlingen, een in Heerenveen. Dat maakte de klus extra interessant en ook wel iets gecompliceerder.
Mag ik nog eens benadrukken dat het archiefwezen in dit land van een hoog niveau is, én dat allerlei archieven zich beijveren om stukken digitaal beschikbaar te maken? De website van Historisch Centrum Leeuwarden was onder meer voor de foto’s een belangrijke bron voor de geschiedenis van de Leeuwarder ziekenhuizen. Ook veel ander archiefmateriaal is online te vinden.
Je komt al schrijvende de meest bizarre zaken tegen: patiënten die weken- en wekenlang in het ziekenhuis verblijven – die vandaag de dag misschien alleen de polikliniek zouden bezoeken. Arbeidsomstandigheden die naar huidige maatstaven volkomen onvoorstelbaar zijn. Primitieve en onhygiënische toestanden in de 19e eeuw. Vrijgevestigde artsen en confessionele ziekenhuizen die elkaar om het leven beconcurreerden (en niet op kwaliteit). Behandelmethoden die gelukkig verdwenen zijn zoals de lighal voor TBC-lijders. Eén bizar feit werd de titel: ‘opereren in de bestuurskamer’. Dat was in het Stadsziekenhuis in Leeuwarden ooit werkelijkheid. De bestuurskamer werd in de 19e eeuw ook voor een handvol ‘operatiën’ per jaar gebruikt.
Het is een kloek boek geworden, maar als je de fusieperikelen, willige en onwillige bestuurders, hardwerkende verpleegkundigen, innovatieve artsen, verbouwingen en verbeteringen, bijzondere behandelmethoden en nog veel meer echt recht wil doen, dan kun je alleen al voor Frisius MC een middelgrote encyclopedie vullen. En het moest wel leesbaar en handzaam blijven. Dus ik moest keuzes maken.
Wat viel verder op? Het feit dat je een geschiedenisboek schrijft waarbij je een deel van die geschiedenis – de laatste ruim 30 jaar – zelf hebt meegemaakt. De hulp van zeer velen: bij het samenstellen van het boek, het regelen van foto’s, het proeflezen, en vooral het vertrouwen van de kant van de Raad van Bestuur van Frisius MC. In het bijzonder gewaardeerd: de samenwerking met Willemijn van Dam en andere (oud-)collega’s van de communicatieafdeling van Frisius MC, met vormgeefster Christien Munters, met Bert Dekker van Dekker Drukwerken. Het maakte het hele proces tot een bijzondere ervaring – bekroond met het moment dat je het eindproduct in handen krijgt, en vooral de boekpresentatie op 10 december, in het Leeuwarder stadhuis, met bestuursvoorzitter Erica Schaper van Frisius MC, locoburgemeester Gijs Jacobse en andere hoofdrolspelers in de totstandkoming van het boek.
Ik hoop maar dat veel lezers het boek net zo leuk gaan vinden als ik.
De boeken zijn vanaf dinsdag 16 december 2025 verkrijgbaar bij onderstaande adressen; een zeer significant deel van de opbrengst uit de verkoop gaat naar de Stichting Vrienden van Frisius MC, die mooie dingen voor patiënten doet. Daar word ik extra blij van!
- Boekwinkel Boek & Zo in Frisius MC Leeuwarden
- Brasserie Z!N in Frisius MC Heerenveen
- Boekhandel Binnert Overdiep Heerenveen
- Van der Velde Boeken Leeuwarden, Harlingen, Dokkum, Drachten en Sneek
- Historisch Centrum Leeuwarden
[Foto: vlnr Bert Dekker van Dekker Creatieve Media & Druk, Erica Schaper, bestuursvoorzitter Frisius MC, Gijs Jacobse, locoburgemeester, Frits Mostert, auteur, Christien Munters, vormgever Projectkracht C, Willemijn van Dam, Bedrijfskundig Manager Communicatie en Marketing Frisius MC.]
