Onze jongste zoonlief kwam heelhuids terug van een rondreis van een half jaar door Zuid-Amerika. Met uiteraard veel verhalen waarvan we veel al via zijn reislog hadden gelezen. En hij had ook wat tastbaars meegebracht. Wij werden verblijd met een bijzonder decoratief schaakspelletje uit de plaats Cusco. Het is klein, de pionnen zijn zo’n 4 cm hoog.

Het schaakspel vindt zijn oorsprong mogelijk in Perzië. De kans is aanwezig dat de Spaanse conquistadores het schaakspel naar Zuid-Amerika brachten, samen met de drang tot verovering en ziektekiemen waar de inheemse bevolking geen verdediging tegen had.

Als je het Peruaanse schaakspel in detail bekijkt, valt op dat de stukken in méér verschillen dan alleen kleur. Het zijn gewoon twee heel verschillende sets.

De blauwe stukken zijn gebaseerd op de Iberische veroveraars. De loper (bisschop) heeft een witte baard, de koningin draagt christelijke symbolen. De pionnen (rechts) zijn soldaatjes met een zwaard, die een 16e-eeuws Spaans helmpje dragen.

De rode stukken stellen de Inca’s voor. Het paard is een soort lama, de pionnen (helemaal rechts) zijn bewapend met een knots. Waarmee de pion vermoedelijk weinig uithaalt tegen het zwaard van zijn Spaanse collega.

We mogen natuurlijk niet veronderstellen dat de maker beoogde om in de schaakstukken een volledig juist perspectief van de historie van Peru te schetsen, maar de symboliek in dit schaakspelletje spreekt boekdelen. Zeker met de geschiedenis van Zuid-Amerika in gedachten. Als je bij het schaken met de blauwe stukken speelt, kun je bijna niet verliezen, zou je denken.