Vroegâh, toen plakte je je vakantiefoto’s nog in een album. De mensen die zich de luxe van een diaprojector konden veroorloven organiseerden een dia-avondje, met eindeloos veel foto’s in een verduisterde huiskamer. Niet altijd een genoegen.

Nu onze vakantie er weer op zit bereikt ons naast de welgemeende vraag of we het leuk hebben gehad (jazeker!) ook wel de vraag om de foto’s. Nu kán ik met een USB-stick met ruim 800 digitale foto’s en een beamer een hedendaags dia-avondje houden, maar zit u daarop te wachten?

Daarom, klik voor een minimale keuze uit de plaatjes die ik deze zomervakantie heb geschoten.

Vakantieverhalen? Vakantie moet je beléven, niet over kleppen.

Vooruit dan, in heel kort bestek.

• Via een overnachting in appartement in het Beierse Bad Bergzabern naar Padua.
• Padua, Italië: Prachtige stad. Druk, erg mooi, maar veel minder toeristisch dan het nabijgelegen Venetië. Oudste botanische tuin van Europa, basiliek van de H. Antonius van Padua, mooie fietspaden.
• Sv Filip i Jakub, Kroatië: Leuk kustplaatsje, kamperen aan zee, bezoek aan Zadar, mooie oude stad met gebouwen uit veel perioden en een bijzonder zeeorgel. Opvallend: St. Donatuskerk, deels gebouwd met resten van het Romeinse forum. In de buurt: Nin, lieflijk oud plaatsje met o.a. Romeinse resten en zoutpannen.
• Orasac, Kroatië: Kamperen bij de zee. Bezoek aan Dubrovnik (oude stad is zeer bezienswaardige toeristenfuik) en Trsteno (arboretum). Op beide plaatsen schijnen afleveringen van Game of Thrones te zijn opgenomen. Wegens overigens totale onbekendheid met deze serie verder geen mededelingen hierover – de plaatselijke toeristenkantoren boden wel ‘Game of Thrones-tours’ aan.
• Mreznicki Brig, Kroatië: Prachtcamping aan riviertje, met kanoverhuur en andere vermakelijkheden. Uitstapjes o.a. naar het fraaie Zagreb (per trein) en het onbezienswaardige Karlovac.
• Maribor, Slovenië: Camping aan de stadsrand, bij kabelbaan. Mooie stad die kan bogen op de oudste wijnstok ter wereld en een skigebied dat zich ’s zomers leent voor wandeldoeleinden. Uitstapjes naar o.a. het pittoreske Ptuj. Maribor bezit een fietspadennetwerk van alleszins redelijke kwaliteit.
• Overnachting in pension in het Beierse Beilngries (leuke oude binnenstad) en weer naar huis.
• De temperatuur is vier weken lang nauwelijks onder de 30 graden gedoken en de zon liet zich ongenadig zien.

Zo, dan zijn de lezertjes weer in grote trekken bijgepraat, wie behoefte heeft aan méér vakantiekiekjes en -verhalen weet ons vast te vinden!

Engeland, 2010. Een keurig ogende dame schuift in een vlaag van verstandsverbijstering een huiskat van een muurtje in een vuilcontainer en sluit snel het deksel. Het loopt allemaal goed af, al duurt het vijftien uur voor het arme beest, ietwat confuus van deze ongewone verblijfplaats, weer levend en wel door haar eigenaar wordt gevonden.

De dader ontloopt haar straf niet. De actie is namelijk gefilmd door een beveiligingscamera. Door de beelden kan ze snel worden achterhaald. Ze komt voor de rechter, krijgt een boete en enkele jaren een verbod om huisdieren te houden en ze betuigt haar oprechte spijt voor haar toch wel wat vreemde actie – het was een opwelling, zei ze.

Kat weer terug, dader gestraft. Je zou zeggen: daarmee was zes jaar terug de kous dus af.

Maar nee.

In 2010 kreeg deze dame via social media maar ook in het werkelijke leven al een complete shitstorm over zich heen, waarbij haar allerlei zeer naars -tot en met een langzame, gruwelijke dood- is toegewenst. De nationale pispaal.  Ze komt nooit meer van het aura ‘de kattenhaatster’ af.

Maar het vervelende is dat dat soort beelden op Internet blijft rondzingen. Jarenlang.

De rechtspopulistisch-nationalistische Facebookpagina ‘Nederland ons Vaderland’ deelt de beelden opnieuw, in 2016,  met de opdracht: ‘Vrouw gooit kat in vuilnisbak… Deel dit bericht massaal!’. Bijna 35.000 mensen delen het filmpje, het komt zeker drie keer langs in mijn Facebook-tijdlijn. De beelden zelf geven al aan dat het onmogelijk in Nederland kan zijn (links verkeer, immers), maar de Vaderlanders volgen de opdracht blindelings, uit dierenliefde wellicht. De verwensingen aan het adres van de dame liegen er niet om. Dierenleed staat kennelijk hoog op de emotionele agenda.

Nederland-ons-Vaderland plaatst ’s anderendaags een filmpje waarin een lichtgetinte jongeman met een opgeschoren kapsel een hond over een tuinmuurtje gooit. “Deel deze video massaal zodat ze misschien herkent (sic) worden?” (Spoiler alert: dader gepakt, betuigt spijt -oorzaak: drank-, hond overleeft.) Ook hier zijn de reacties niet misselijk. Zo moet de dader o.a. ’terug naar eigen land’ en er wordt hem zeer veel lichamelijk ongemak toegewenst. Dat het uit 2015 daterende filmpje afkomstig is uit Israel, Tel Aviv, komt de beheerder van deze Facebookpagina misschien minder goed uit, want als ik via een comment dit krantenbericht  probeer te linken, verdwijnt mijn commentaar als sneeuw voor de zon. Ik ben vermoedelijk geblokt. :-)

Twee gevallen van dierenmishandeling -overigens absoluut niet goed te praten- waarbij de dader is gepakt en gestraft. In een rechtsstaat krijg je voor een dergelijke misstap één keer straf. Dat geldt niet voor deze daders. Velen gaan via social media nog steeds los op deze vergrijpen en door veelvuldig delen proberen ze vergeefs ‘de dader te achterhalen’ zonder enige moeite te doen de beelden te verifiëren. Het kostte me in beide gevallen luttele minuten om het juiste verhaal achter de beelden te vinden.

Kortom – ik zei het al eerder: denk altijd na voor je op social media iets deelt waarvan je de oorsprong niet kent. Zeker iets met belastende inhoud. (Maar andere kattenfilmpjes zijn natuurlijk al gauw prima…)

En, geheel terzijde: hoeveel van deze dierenliefhebbers die de dierenmishandelaars verminking of erger toewensen zouden vanavond hun tanden zetten in de inhoud van een smakelijk barbecuepakket, waarvan de productie doorgaans bepaald niet diervriendelijk verloopt…

[Foto Facebook: Alexander Klaus / pixelio.de]

Het was op de kop af veertig jaar geleden dat mijn vriendin en ik met een Interrailkaart een treinreis maakten waarvan het startpunt in Zwitserland lag en die ons uiteindelijk naar Athene voerde. Dwars door wat toen nog Joegoslavië was. De reis was lang (twee dagen en nachten) en in Joegoslavië stopte de lange internationale trein bij ieder station. Soms niet meer dan een houten bouwseltje bij een maïsveld, waar dan één mannetje met een vervallen valies de trein verliet.

We hebben (dezelfde vriendin -mijn lieve levenspartner-  en ik) een klein stukje van zo’n reis tijdens onze vakantie nog eens dunnetjes overgedaan. Bij toeval, dat wel. Vanaf de camping in het gehucht Mreznici Brig bij Karlovac bleek een bezoekje aan de Kroatische hoofdstad Zagreb het beste uitvoerbaar per trein, zo verzekerde de campingbeheerder ons. En het was niet duur: iets meer dan 7 euro pp voor een retourtje.

De trein van Rijeka naar Zagreb bleek te bestaan uit drie ouderwetse wagons met coupé’s, en een locomotief die al heel wat kilometers op de teller had. Een ietwat sleetse inrichting: bagagerekken, schuifdeuren, waarschuwingen ‘nicht hinauslehnen / e pericoloso sporgersi’ bij de ramen, waaruit je dus heerlijk naar buiten kon leunen.

In veertig jaar bleek er op spoorweggebied in Kroatië niet veel veranderd. De trein stopte werkelijk bij ieder maïsveld; bij elk station van enige omvang kwam de statig geüniformeerde stationschef in eigen persoon naar buiten om het sein van vertrek te geven en er was zelfs zo’n man met een hamer aan een lange steel om eventueel vastgelopen remschoenen met een goedgemikte klap weer los te slaan. In jaren niet meer gezien. Een soort onbedoeld spoormuseum.

Ik deelde een foto van het avontuur via Whatsapp met de familie. Railaway-waardig, oordeelde mijn broer grijnzend. Hij bleek echter gelijk te hebben. De eerste tien minuten van een aflevering uit 2011  van het populaire spoorwegprogramma lieten onze treinreis van deze vakantie zien.

Foto’s: hier!

Ik had onlangs aanleiding om een bijna-vergeten geluidsband uit een doos met parafernalia op te diepen en de inhoud te digitaliseren.

De band bevat geluidsopnamen uit mijn jeugd. De stemmen van mijn broer en zus, mijn ouders, en andere naaste familie. De vroegste opnamen dateren uit 1958; de laatste opnamen op de band zijn van 1973. Er staan -uiteraard- veel stemmen op van mensen die er niet meer zijn.

De oudste opnamen op de band, uit de late jaren ’50, werden gemaakt door mijn oom. Hij was werkzaam als predikant. In kerkelijke kringen deed de bandrecorder vroeg zijn intrede. De kerkdienst vond via de bandrecorder moeiteloos zijn weg naar zieke of om andere redenen afwezige kerkgangers. Oom gebruikte het apparaat ook om in familiekring geluidsopnamen te maken.

Mijn vader kocht in 1963 een eigen bandrecorder, een Grundig TK19. Vooral met kerst, sinterklaas en op andere hoogtijdagen werden opnamen gemaakt. Wij (de kinderen) debiteren brave versjes, maar er zijn ook houterige gesprekken over alledaagse dingen te horen. Je was je bij zo’n gesprek immers wel bewust van de recorder die stond op te nemen. Mijn vader hield in een multomap nauwkeurig bij op welke datum de opname was gemaakt en wat er op 2,5 uur aan opnamen te horen is. Natuurlijk is het bijzonder: de stem van mijn opa terug te horen, en de stem van mijn lang geleden overleden vader. Het komt veel dichterbij dan een foto in een album. Maar dat is een tamelijk persoonlijke beleving.

Ter illustratie de oudst bekende geluidsopname die van mij bewaard is gebleven. Als tweejarige peuter laat ik, samen met mijn moeder, de gedichten ‘Jan Huigen In De Ton’ en ‘Tikke Takke Tonen’ horen, op 20 september 1958.

Wie me de laatste jaren zag, kon er niet omheen: de bril op mijn gelaat. De bril heeft me sinds begin 2011 bijzonder goed geholpen de wereld helder te zien. Nodig na een acute oogaandoening.

Oogaandoening? Ach -u zit niet te wachten op griezelverhalen over netvliesloslatingen in beide ogen, vitrectomieën en staaroperaties. Het resultaat telt. De laatste staaroperatie en de controle zijn achter de rug. Met kunststof lensjes in beide ogen is mijn gezichtsvermogen meer dan 100% en heb ik alleen nog een simpele leesbril nodig. Kortom: ik ben mijn bril kwijt!

Dat is een mooie uitkomst van een bijzonder avontuur waarin kundige oogartsen en andere  oogheelkundige hulpverleners in het MCL en in het UMCG zich met het welzijn van mijn ogen hebben bezig gehouden. Hulde, driewerf! (Mag ik dat zeggen als MCL-medewerker? Ja, ik zet even mijn patiëntenpet op en dan mag dat.)

En dan meteen maar hulde voor de wetenschappers die de behandelmethoden hebben ontwikkeld. De huidige techniek voor staaroperaties is pas eind jaren ’90 gemeengoed geworden. Een ingreep die minder belastend is dan het vullen van een kies. Echt! Twee generaties geleden was ik op z’n slechtst misschien blind geworden en op z’n best had ik met een bril met jampotglazen nog wat kunnen zien.

Mijn grootste uitdaging is nu de aanschaf van een gunstig geprijsde leesbril. Dat gaat wel lukken, denk ik.

(Waarschuwing: sommige links in dit verhaal leiden naar een foto die als zeer schokkend kan worden ervaren.)

Recent weer een alarmerend bericht in mijn social media. ‘Pray for Nigeria’. Een weinig verhullende foto van verminkte lijken op een weg, naast een bus.*) Het was deze week gebeurd, aldus degene die het oorspronkelijke bericht op 20 november 2015 plaatste. ‘En in de media hoor je er niets over!’, was de klacht. ‘Waarom wel over Parijs maar niet over Nigeria?”

Bij dat soort berichten raak ik altijd aan het twijfelen. Begrijp me goed, in West-Afrika gebeuren soms afschuwelijke dingen. Terreurgroepen zoals Boko Haram blijken tot veel verwerpelijks in staat. Daarover geen misverstand. Maar zou ook hier weer sprake zijn van een creatief onderschrift bij een bestaande foto?

Op de bijzonder boeiende website ‘de gestolen grootmoeder’ van Peter Burger staat een handleiding om foto’s bij berichten te checken.

Google is bij dit soort gevallen absoluut onze vriend. Met Burger’s handleiding werd al heel gauw duidelijk dat de foto niet van ‘deze week’ was. Dezelfde foto dook namelijk ook op in een blogbericht uit 2010, (let op, schokkende foto!) waarbij werd gemeld dat deze slachting ‘in Ivoorkust’ had plaatsgevonden. De ware toedracht werd daarbij redelijk adequaat omschreven.

Na nog wat verder spitten vond ik de eigenlijke bron van de foto en het juiste verhaal. Op 2 augustus 2009 (!) overvielen rovers een nachtbus in Nigeria, door een boomstam op de weg te leggen. De passagiers werden gewapenderhand gedwongen op de weg te gaan liggen met het gezicht naar beneden. Tot overmaat van ramp passeerde op volle snelheid een vrachtwagen, die inreed op de mensen op de weg. Twintig doden. Het juiste verhaal (zonder foto) hier. Dat dit verschrikkelijke incident al snel een heel eigen leven ging leiden blijkt uit een ander verhaal (met foto, ik waarschuw maar).

Een afschuwelijke gebeurtenis met die Nigeriaanse bus, in 2009. Maar ik vind het misschien nog wel erger als zo’n verschrikkelijke foto van zes jaar geleden, om wat voor reden ook, met een ‘creatief’ en volstrekt onjuist bijschrift een nieuw leven gaat leiden en  kritiekloos via social media duizenden malen wordt gedeeld. Nee, deze mensen waren geen slachtoffers van een terreurgroep. Het was niet ‘deze week’. Ze waren in 2009 slachtoffer van doodordinaire criminelen en een vrachtwagenchauffeur die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. Geen sprake van politieke of ideologische achtergronden bij dit incident. En deze verminkte slachtoffers verdienen het niet om na zes jaar nog eens voor het oog van de wereld in een volstrekt andere rol ten tonele te worden gevoerd.

Waarmee ik maar wil zeggen: wees alsjeblieft kritisch op wat je deelt op social media. Als ik in een paar minuten kan uitzoeken dat het verhaal niet bij de foto past, dan kunt u dat ook.

*) Ik heb een deel van de foto bewerkt om de slachtoffers minder herkenbaar te maken.

Ik ben geruime tijd actief geweest in het cursorisch communicatie-onderricht. Eén van mijn favoriete oefeningen in de les over teksten schrijven: het fotobijschrift. Je knipt een willekeurige foto uit een krant, haalt het oorspronkelijke bijschrift weg (en dus de context) en je vraagt de cursisten om een passend fotobijschrift te bedenken.

De resultaten zijn soms hilarisch. De dorpswethouder die een peuterspeelzaal opent wordt een minister die het lint van een tentoonstelling doorknipt, de bouwopzichter die trots vertelt over een inmiddels al half voltooid gebouw wordt in het nieuwe fotobijschrift de wat sippe eigenaar van een pand dat door een wervelwind is getroffen. Dat soort werk. Leuk, en een tamelijk onschuldige creatieve oefening in het klaslokaal.

Inmiddels hebben we social media en kunnen we plaatjes en filmpjes te kust en te keur van internet halen. Een nieuw bijschrift bij een bestaande foto kan dan veel impact hebben. Vooral als de creatieve schrijver een al of niet verborgen agenda heeft.

Een voorbeeld, uit mijn eigen social media.
Deze foto van een vrachtschip, afgeladen met een menselijke mierenhoop. In mijn social media gepresenteerd als een schip dat in de Tweede Wereldoorlog vluchtelingen uit Europa naar Noord-Afrika bracht, met een tekst die opriep tot begrip voor vluchtelingen die in Europa hun heil zoeken. Ik begreep dat er ook een ander bijschrift bij de foto circuleerde – de foto moest namelijk illustreren hoe ongelooflijk veel illegale vluchtelingen juist nú Europa binnenkomen. Beide lezingen zijn onjuist: het schip Vlora vervoerde in 1991 een grote hoeveelheid mensen uit Albanië naar Bari in Italië.

Een ander voorbeeld.
In 2009 won het cricketteam van Pakistan het ICC World Twenty20-toernooi. Een belangrijk internationaal toernooi, vinden cricketliefhebbers. Het is dan ook geen wonder dat de cricketfans onder de Pakistaanse gemeenschap in Londen een feestje bouwden, pal voor het ondergrondse-station Tooting Broadway. De beelden van de opgetogen cricketfans gaan nu, ruim zes jaar later, via social media de wereld over, met het bijschrift  “moslims die ‘gisteren’ het succes van de aanslagen in Parijs vierden”. Niet dus. Integendeel.

De hoeveelheid creatieve-bijschriftbedenkers is véél groter dan deze twee voorbeelden uit mijn eigen social media. Het nare is: je kunt met een suggestief bijschrift veel onheil aanrichten. Zeker als het door hele volksstammen weer klakkeloos wordt gedeeld. Framing, in het kwadraat.

Opdracht: verzin een kort bijschrift bij de foto boven deze pagina. Zorg er voor dat íemand de schuld krijgt van de hier zichtbare wanorde. U zult merken: het is heel gemakkelijk.

De familie Mostert in het heetst van de strijd.

Met een luxe cruiseschip naar Noorwegen… De MS Rotterdam nog wel, van de Holland America Line. De eerste week van september voeren we fjord in, fjord uit. In het goede gezelschap van mijn moeder (84), mijn broer en zus, en de echtgenoten. Een bijzonder en gedenkwaardig familie-uitstapje, laat ik het zo maar uitleggen. Bijzonder, om min of meer in de samenstelling van je ‘oude’ gezin samen op stap te gaan.

De cliché’s klopten. Noorwegen is indrukwekkend. HAL-vlaggenschip de MS Rotterdam – goed voor ruim 1.400 passagiers en 600 bemanningsleden – is in zo’n fjord tussen de rotswanden een nietig notendopje. (Toen in het Geirangerfjord een tweede cruiseschip binnenvoer met een capaciteit van meer dan 3.000 passagiers werd ‘onze’ zeereus nóg nietiger.) Wie nooit op een cruise is geweest: stel je het voor als zéér luxe en écht perfect verzorgd, en dat dus in het kwadraat.

Het leuke is: zo’n cruiseschip blijkt óók groot te zijn in kleine dingen. Zo werden naast alle activiteiten, de wervelende shows in het scheepstheater, muziek en ander vermaak namelijk dagelijks trivia-quizjes georganiseerd. En aangezien met name mijn broer en ik wedijveren wie de grootste ballast aan volstrekt nutteloze kennis meetorst, waren dit dé gelegenheden om – gesterkt en aangemoedigd door de rest van het reisgezelschap – de spreekwoordelijke handschoen op te pakken tegen andere triviateams uit binnen- en buitenland.

Ja, dan heb je ook wat.

Wij hebben in vrijwel alle gevallen met opgeheven hoofd het strijdperk weer kunnen verlaten. Onze familieprijzenkast is onder meer verrijkt met enkele fraaie HAL-speldjes – met een waarde die ruim onder de miljoen dollar ligt, aldus quizmaster en cruise director Marcel Eringa.

Een cruise is écht een belevenis, dat is zeker.

De plaatjes vertellen verder het verhaal wel. (U zit misschien niet te wachten op een compleet reisdagboek.)

Trouwe lezers van mijn blog (die schijnen te bestaan) weten dat ik nog wel eens enige woorden en afbeeldingen wijd aan de afgelopen vakantie. Ik zal het kort houden: het was weer geweldig. In juni, met de “grijze golf” mee, dus buiten de schoolvakanties.

Naar Venetië, Istrië (Rovinj), Dalmatië (Trogir, bij Split), Slovenië (Duplje bij Kranj) en weer naar huis. Ouderwets kamperen met grote tent. Dat zie je trouwens ook steeds minder. Te veel gezien om kort over te vertellen.

Venetië- daar móet je geweest zijn en die stad hadden we nog op onze to-do-lijst staan. De stad in de lagune valt in een eigen categorie. Vervoer per auto of fiets – vergeet het maar. De steegjes in het doolhof zijn soms niet breed genoeg om met z’n tweeën naast elkaar te lopen. Zoals bekend gaat alles in Venetië over water. De spreekwoordelijke gondels, beladen met Aziatische toeristen met een selfiestick. Ook per boot: brandweer, politie, openbaar vervoer. De varende bus, de vaporetto, kost weinig en brengt je overal.

Een boot van pakketvervoerder DHL verbaasde niet eens. Al realiseerde ik me dat voor menigeen het woord ‘pakjesboot’ vooral associaties oproept met 5 december.

Foto’s: hier. Een zeer beperkte selectie uit zo’n 800 plaatjes. Ik heb gestreefd niet ál te alledaagse beelden op de site te zetten.

Tijdens mijn vakantie (waarover later meer) overleed Heinz Polzer, beter bekend als Drs. P, 95 jaar oud. Mijn bewondering voor zijn taalgenie heb ik nimmer onder stoelen of banken gestoken.

Uiteraard had de doctorandus in 1973 al furore gemaakt met het nummer “Veerpont”. Maar ik maakte pas écht kennis met het werk van Drs. P in 1974. Op scholen had je toentertijd het verschijnsel Bulkboek. Literaire werken in krantenformaat tegen een vriendenprijsje, bedoeld om de schooljeugd liefde voor literatuur bij te brengen. Een paar bulkboeken heb ik nog; de met diepste innigheid al meer dan veertig jaar gekoesterde uitgave is ‘Maak thuis Uw eigen tekst in Uw vrije tijd zonder schroeven’, door Drs. P. De titel is een persiflage op een destijds courante advertentie voor zelfbouwmeubilair. De omslagfoto toont Polzer met een scrabblespel. De letterblokjes spellen “Stille Nacht, Heilige …” Als rijmwoord denkt Drs. P aan acht, pacht, vacht, gracht, slacht, klacht…

Het Bulkboek bevat artikelen over het maken van rijmwerk, over het maken van een Sinterklaasgedicht,  over de basisingrediënten van een smartlap, een hele serie voorbeelden van versvormen (omzetrijm, groeirijm etc.) en een cursus plezierdichten in tien lessen zoals ‘Maak thuis uw eigen metrum’. Merkwaardig genoeg ontbreekt nog de versvorm ollebolleke, dat eveneens in 1974 het levenslicht zag.

Het Bulkboek van Drs. P zet je als lezer steeds op het verkeerde been met onverwachte metaforen, onalledaagse voorbeelden (zie foto over de slogan ‘Jesus saves’) eruditie en kennis van zaken.

Op het gebied van versvormen, plezierdicht en taalbeheersing stond Drs. P op eenzame hoogte. Ik had nog even overwogen om een afscheids-ollekebolleke te schrijven, maar Polzer kon dat veel beter dan ik ooit zal kunnen, en hij was me bovendien vóór door zijn zelf geschreven overlijdensadvertentie. Ollekebollekes? Zulks vereist meesterschap! Polzer verstond de kunst. Echt, onbetwist. Nu hij uit beeld is zal ontegenzeggelijk zijn grootse genius worden gemist.